EKOIQ
Yeni bir araştırmaya göre, hızlı ve plansız şehirleşmenin yanı sıra iklim krizinin etkileri akrep popülasyonunun hızlı artışına yol açıyor. Yalnızca Brezilya’da 2014-2023 yılları arasında 1,1 milyondan fazla akrep sokması vakası kayıtlara geçti. Üstelik araştırmacılar, 2025-2033 yılları arasında 2 milyon yeni vakanın yaşanabileceği öngörüsünde bulunuyor.
Brezilya’da 2014-2023 yılları arasında 1,1 milyondan fazla akrep sokması vakası kayıtlara geçti. Sağlık alanında yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, bu artış hızlı ve plansız şehirleşme ile birlikte iklim krizinin etkilerine bağlanıyor.
Özellikle Düşük Gelirli Mahallelerde Akrepler Çoğalıyor
Araştırmada, özellikle düşük gelirli mahallelerdeki yüksek yoğunluklu konutlar, yetersiz atık yönetimi ve altyapı eksikliği gibi unsurların akrepler için ideal yaşam koşulları sunduğu vurgulandı. Kentlerdeki duvar boşlukları, kanalizasyon sistemleri, moloz yığınları ve inşaat atıkları, akreplerin barınması için uygun ortamlar oluşturuyor.
“Kentleşme Brezilya’daki Ekosistemleri Köklü Şekilde Değiştirdi”
Araştırmanın başyazarı ve São Paulo Eyalet Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Manuela Berto Pucca, “Kentleşme, Brezilya’daki ekosistemleri köklü şekilde değiştirdi. Şehirler, akrepler için barınak, sıcaklık ve bol miktarda yiyecek sunuyor. Özellikle kanalizasyonlar, bu canlılar için neredeyse ideal yaşam alanları” dedi.
Bazı akrep türlerinin çiftleşmeden üreyebildiği ve 400 güne kadar aç kalabildiği belirtiliyor. Bu da mücadeleyi zorlaştırıyor. Ayrıca, sıcaklıkların artması ve kuraklık gibi iklim koşulları da akrep popülasyonunun yayılmasını hızlandırıyor.
Geçen Yıl Akrep Sokmasından 133 Can Kaybı
2024 yılına ait ön veriler, Brezilya’da yaklaşık 200 bin kişinin akrep sokmasına maruz kaldığını ve 133 kişinin hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, 2025 ila 2033 yılları arasında 2 milyon yeni vakanın yaşanabileceğini öngörüyor.
Akreplerin soktuğu kişilerin %0,1’i hayatını kaybederken en çok risk altında olan gruplar çocuklar ve yaşlılar. Sağlıklı bireyler genellikle birkaç gün içinde iyileşiyor ancak ağrı, yanma, şişlik, mide bulantısı gibi etkiler görülebiliyor.
Brezilya Sağlık Bakanlığı, akrep sokmalarına karşı ücretsiz tedavi hizmeti sunuyor. Bazı hastanelerde panzehir temin edilebiliyor. Uzmanlar, sokma durumunda en yakın sağlık kuruluşuna derhal başvurulması gerektiğini vurguluyor. Araştırmaya katkı sunan Prof. Eliane Candiani Arantes, “Özellikle çocuklar çok daha savunmasız. Küçük bir sokma bile ölümcül olabilir” uyarısında bulundu.
Başka Ülkelerde de Artış Yaşanıyor
Araştırmaya göre, akrep sokması vakaları sadece Brezilya ile sınırlı değil. Paraguay, Bolivya, Meksika, Guyana ve Venezuela gibi ülkelerde de benzer bir artış yaşanıyor. Avrupa’da ise 35’ten fazla yerli akrep türü bulunmasına rağmen nüfus artışlarına ilişkin kapsamlı bir araştırma yapılmış değil.
Uzmanlar, akreplerin düşman değil, doğanın bir parçası olduğunu belirtiyor. Akreplerin zararlı böceklerin kontrolünde önemli rol oynadığına dikkat çeken araştırmacılar, şehirlerde temizlik, çatlakların kapatılması ve kanalizasyonların izole edilmesi gibi önlemlerle riskin azaltılabileceğini ifade ediyor.
Arif Ergin